Nghe tiêu đề thấy… sai sai đúng không? “Không học tự động hóa mà đòi làm tự động hóa?” – nhiều bạn sẽ bật cười. Nhưng khoan, hãy đọc hết, vì mình tin đây là góc nhìn thực tế và giải thích rõ ràng cho những ai đang phân vân.
Nhiều bạn cứ hỏi mình:
“Anh ơi, em học cơ khí thì có làm được tự động hóa không?”
“Em không biết lập trình, có nên học tự động hóa không ạ?”
“Tự động hóa bắt buộc phải code đúng không?”
👉 Câu trả lời của mình là: KHÔNG. Tự động hóa không có nghĩa là phải biết lập trình. Không biết PLC vẫn làm tự động hóa được.
1. Tự động hóa là một hệ thống – không phải một kỹ năng
Tự động hóa là một giải pháp tổng thể, chứ không phải là một công việc cụ thể. Nó bao gồm rất nhiều mảng:
Cơ khí: Thiết kế và chế tạo máy móc, hệ thống cơ cấu.
Điện – điện tử: Đấu nối, điều khiển thiết bị.
Lập trình điều khiển (PLC, SCADA, HMI…): Xây dựng logic vận hành.
Bảo trì – vận hành: Đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định.
IT – IoT: Thu thập dữ liệu, kết nối đám mây, điều khiển từ xa.
Quản lý công nghiệp: Phân tích quy trình, đề xuất giải pháp tự động hoá.
👉 Mỗi người phụ trách một phần, không ai làm hết tất cả.
2. Cơ khí – vẫn là một phần xương sống của tự động hóa
Cơ khí là phần cốt lõi vật lý của tự động hóa công nghiệp. Không có cơ khí thì lập trình PLC cũng không có cái gì để điều khiển cả.
Người học cơ khí làm được gì trong tự động hóa?
Thiết kế băng tải, cơ cấu trượt, khung máy, tay gắp…
Gia công, lắp ráp máy móc theo bản vẽ kỹ thuật.
Phối hợp với bộ phận điện để gắn cảm biến, motor, xy lanh…
✅ Chỉ cần bạn giỏi cơ khí, hiểu nguyên lý vận hành – thì đã đủ để trở thành một phần quan trọng của hệ thống tự động hóa. Không cần biết PLC vẫn có chỗ đứng.
3. Không riêng gì cơ khí – các ngành khác cũng góp phần vào tự động hóa
Đừng nghĩ tự động hóa là “lãnh địa” của dân lập trình. Rất nhiều ngành học khác đều có thể làm tự động hóa, mỗi ngành đóng góp một vai trò riêng:
🛠 Cơ khí
Thiết kế máy, khung bệ, cơ cấu cơ khí, truyền động…
Lắp ráp thiết bị, phối hợp triển khai cùng bộ phận điện – điều khiển.
Là phần xương sống phần cứng của hệ thống tự động.
Không cần lập trình PLC vẫn đóng vai trò cực kỳ quan trọng.
🤖 Cơ điện tử
Làm được cả phần cơ khí, điện và một chút điều khiển.
Phù hợp với thiết kế máy nhỏ gọn, robot tích hợp.
⚡ Điện – điện công nghiệp
Đấu nối, đi dây, lắp tủ điện, biến tần, relay, cảm biến…
Có thể lập trình PLC nếu thích, nhưng không bắt buộc.
🔧 Bảo trì – bảo dưỡng công nghiệp
Giữ cho hệ thống tự động luôn vận hành ổn định.
Xử lý sự cố nhanh, hiểu hệ thống nhưng không cần giỏi lập trình.
📊 Quản lý công nghiệp
Tối ưu quy trình sản xuất, quản lý năng suất, lên kế hoạch tự động hoá.
Làm việc với kỹ sư chuyên môn để triển khai giải pháp tự động.
✅ Kết luận phần này: Dù bạn học Cơ khí, Cơ điện tử, Điện, Bảo trì hay Quản lý công nghiệp, đều có thể làm việc trong tự động hóa – miễn là hiểu đúng vai trò của mình và học đúng cái cần thiết.
4. Đừng ép bản thân học lập trình nếu đó không phải thế mạnh của bạn
Nếu bạn không thích code, không sao cả. Tự động hóa không thiếu việc dành cho những người giỏi chuyên môn khác.
Giỏi cơ khí → tập trung làm thiết kế và chế tạo máy.
Giỏi điện → tập trung đấu nối, vận hành, xử lý sự cố.
Giỏi quản lý → tối ưu quy trình sản xuất, tổ chức nhân sự.
👉 Tự động hóa cần một đội ngũ đa ngành, không phải một cá nhân toàn năng.
- Học tự động hóa = học cách làm việc trong một hệ thống tự động
Nếu bạn thực sự muốn bước vào ngành này, hãy xác định:
Bạn muốn đứng ở vị trí nào trong hệ thống tự động?
Bạn mạnh về phần cứng hay phần mềm?
Bạn thích lắp ráp máy hay lập trình logic?
Sau đó, học đúng thứ bạn cần. Không nhất thiết phải học hết – học đúng và học sâu là đủ.
